Podczas spisu z natury stwierdzono niedobory (uznano je za niezawinione) i nadwyżki wyrobów gotowych (nie ustalono przyczyn ich powstania). Jak należy rozliczyć je w księgach, jeśli jednostka prowadzi pełny rachunek kosztów i sporządza porównawczy rachunek zysków i strat?
Wartość stwierdzonych podczas spisu z natury niedoborów i nadwyżek wyrobów gotowych należy ująć w księgach odpowiednio jako pozostałe koszty i przychody operacyjne. W księgach jednostki prowadzącej pełny rachunek kosztów i sporządzającej porównawczy rachunek zysków i strat księgowań tych dokonuje się za pośrednictwem kont obrotów wewnętrznych.
Niedobory i nadwyżki wyrobów gotowych są zdarzeniami zakłócającymi tzw. zamknięty krąg kosztów. Prawidłowe sporządzenie porównawczego rachunku zysków i strat warunkuje m.in. ustalenie właściwej kwoty korekty z tytułu zmiany stanu produktów. Przy pełnym rachunku kosztów, w każdym przypadku wejścia kosztów do kręgu (tu: nadwyżka wyrobów gotowych) lub wyjścia kosztów z kręgu (tu: niedobór wyrobów gotowych) należy dokonać księgowań na kontach obrotów wewnętrznych, tj. na koncie 79-0 "Obroty wewnętrzne" oraz 79-1 "Koszty obrotów wewnętrznych".
Wartość stwierdzonego niedoboru wyrobów gotowych, jako kosztów wychodzących z kręgu, można ująć zapisem:
- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne" lub konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Rozliczenie niedoborów),
- Ma konto 79-0 "Obroty wewnętrzne"
oraz
- Wn konto 79-1 "Koszty obrotów wewnętrznych",
- Ma konto 60 "Produkty gotowe i półprodukty".
Natomiast nadwyżki wyrobów gotowych powodujące wejście kosztów do kręgu mogą być księgowane zapisami wskazanymi w przykładzie.
Na koniec roku obrotowego saldo konta 79-0 przenosi się na konto 86 "Wynik finansowy", a saldo konta 79-1 przeksięgowuje się na konto 49 "Rozliczenie kosztów". Wtedy koszty, które opuściły krąg i zostały ujęte na koncie 79-1, zamykają konto 49, tj. zamykają krąg kosztów. Jeśli konto 49 wykazuje saldo Wn, to nastąpiło zmniejszenie stanu produktów, a jeśli saldo Ma - zwiększenie stanu produktów. Saldo konta 49, które odpowiada księgowej zmianie stanu produktów, przeksięgowuje się na koniec roku obrotowego na konto 86.
Przy ustalaniu zmiany stanu produktów uwzględnia się konta zespołu 6, tj. produkty gotowe, odchylenia od cen ewidencyjnych produktów, produkcję w toku, rozliczenia międzyokresowe kosztów. Na koniec okresu sprawozdawczego produkcja niezakończona może także figurować jako saldo konta 50 "Koszty działalności podstawowej - produkcyjnej". Wtedy konto 50 również trzeba uwzględnić przy ustalaniu zmiany stanu produktów. Co ważne, przy zmianie stanu produktów nie bierze się natomiast pod uwagę konta 79-0.
Przykład Założenia
Dekretacja
Księgowania |
|